Praktyczne info o przyjeździe do Danii - o czym pamiętać, co załatwić?

O praktycznym wpisie na temat przyjazdu do Danii, myślałam już jakiś czas, miałam go na liście ‘do zrobienia’, ale jakoś nigdy nie było na tyle czasu, żeby nad nim porządnie usiąść i zapoznać się z całym tematem. Mieszkam w Danii prawie pięć lat a tak naprawdę nie wiem, co trzeba załatwić, tzn. wiem, co nie, co, ale też nie wszystko, u mnie z załatwianiem pobytu i wszelkich pozwoleń było łatwiej, bo pomagała mi w tym uczelnia, ale jeśli ktoś chce przyjechać na własną rękę, jest już inaczej. Do lepszego zapoznania się z tematem i napisania wpisu bardziej nakłoniła mnie jedna z czytelniczek, choć już dawno z nią rozmawiałam na ten temat to mam nadzieję, że wybaczy mi tak długi okres oczekiwania na odpowiedź w formie wpisu. Wiecie jak to jest, są obowiązki domowe, praca, brak czasu, nie chciałam tego wpisu robić na odczepnego, żeby nikogo nie wprowadzić w błąd, podczas wyszukiwania informacji, napatoczyło się wiele niejasnych rzeczy i musiałam trochę poszperać, podzwonić, żeby je wyjaśnić, zrozumieć. I w końcu udało się zebrać wszystkie potrzebne informacje, aby ten wpis powstał. Mam nadzieję, że komuś, kto chce wyjechać zagranicę jak i do Danii, choć trochę pomogę i zobaczy, że wyjazd zagranicę to nie takie hop siup, trochę spraw do załatwiania jest i trzeba się liczyć z tym, że nie wszystko można załatwić jednego dnia. 

• Pobyt, CPR i TAX karta

Zaświadczenie o zarejestrowaniu pobytu

Obywatel Unii Europejskiej ma prawo wjechać do Danii i przebywać w niej, bez zaświadczeń pobytu, przed okres do 3 miesięcy. Osoby, które poszukują pracy w kraju, mogą przebywać do 6 miesięcy. Oby dwa okresy liczą się od daty wjazdu do kraju. Osoba, która przewiduje, że jej pobyt w Danii będzie trwał dłużej niż trzy miesiące, powinna przed upływem tego czasu ubiegać się o zaświadczenie o zarejestrowaniu pobytu tzw. EU-ophold, zaświadczenie to jest dokumentem, który wskazuje, że dana osoba ma prawo przebywać w Danii legalnie, jako obywatel państwa UE.

Kto może uzyskać zaświadczenie?

Zaświadczenie może uzyskać osoba, która spełnia jeden z poniższych warunków:

- pracobiorcy,

- samodzielni przedsiębiorcy – osoby, które rozpoczęły lub zamierzają rozpocząć działalność gospodarczą w Danii,

- studenci,

- wystarczające środki – jest to kwota 60.000 dkk,

-zaprzestała pracy lub samodzielnej działalności – osoba osiągnęła wiek emerytalny z tym, że pracowała/prowadziła działalność przez wcześniejsze 12 miesięcy bez przerw i miała stałe zamieszkanie w Danii przez ostatnie 3 lata; zaprzestała z powodu trwałej niezdolności do pracy i miała stałe zamieszkanie w Danii przez ostatnie dwa lata albo zaprzestała pracy/działalności po trzech latach stałego pobytu i pracuje/prowadzi działalność na terenie innego państwa UE, mieszkając w Danii bądź wracając do Danii, co najmniej jeden raz w tygodniu, (czyli np. pracuje w Niemczech a mieszka w Danii),

- członek rodziny

Do wypełnionego formularza o zarejestrowaniu pobytu należy dołączyć, paszport lub dowód i 1 zdjęcie paszportowe, oraz przedłożyć dokumentacje podstaw pobytu, czyli np.:

- oświadczenie pracodawcy lub umowę o pracę,

- jeżeli jesteś osobą która zamierza otworzyć własną działalność gospodarczą to: budżet na pierwszy rok opracowany przez rewidenta rejestrowanego, dokumentacje rejestracji w Glównym Urzędzie ds. Przedsiębiorstw i Spółek oraz umowę najmu,

- studenci – dokumentacje studiów, zaświadczenie o studiowaniu,

- wystarczające środki – wyciąg z konta,

- członek rodziny – dokumentacja pokrewieństwa/związku rodzinnego, tj. akt ślubu, świadectwa chrztu, akt urodzenia.

Wniosek można złożyć w Urzędzie Administracji Centralnej (Statsforvaltningen), pamiętając o tym, żeby złożyć go do lokalnego urzędu w regionie zamieszkania/planowanego zamieszkania w Danii, czyli osoby ubiegające się o pobyt zamierzające mieszkać w rejonie Kopenhaskim, muszą złożyć wniosek do urzędu w Kopenhadze, przesłać drogą pocztową/elektroniczną (tylko przed przyjazdem do Danii), lub w duńskiej placówce dyplomatycznej zagranicą.

Okres rozpatrzenia wniosku to od około 1 -2 tygodni, choć czasami trwa to do 3 tygodni z powodu dużej ilości napływających wniosków związanych z rozpoczęciem roku akademickiego, dotyczy to miesięcy styczeń-luty, sierpień-wrzesień. Rozpatrzenie wniosku o łączenie rodzin może zająć dłużej niż 3 tygodnie. Osoba, która spełnia warunki do uzyskania zaświadczenia otrzymuje powiadomienie na piśmie. Osoba, która nie spełnia warunków odmowę otrzyma także na piśmie wraz z pouczeniem i terminem wyjazdu oraz w jaki sposób może się odwołać od decyzji. W razie odmownej decyzji o zarejestrowaniu pobytu można złożyć zażalenie do Urzędu ds. Cudzoziemców, rozpatrzenie zażalenia trwa do 7 dni, w czasie, którym osoba składająca ma prawo zostać w Danii do rozstrzygnięcia zażalenia. 

Numer CPR

Po otrzymaniu zaświadczenia, osoba, która go otrzymała ma obowiązek zarejestrować się w Civil Registration System (CPR), musi to nastąpić najpóźniej pięć dni po otrzymaniu zaświadczenia o zarejestrowaniu pobytu. Osoba ta musi udać się do kommuny, urzędu, w którym zamieszkuje (tj. osoby mieszkające w obrębie centrum Kopenhagi udają się do Kommuny Kopenhaskiej, osoby mieszkające w Gentofte, Charlottenlund udają się do Kommuny w Gentofte itd.) musi mieć ze sobą zaświadczenie o zarejestrowaniu pobytu, dokument ze zdjęciem i kontrakt z mieszkania, które wynajmuje. Osoba, która aplikuje o wydanie nr CPR, wybiera także swojego lekarza i na podstawie nr CPR otrzymuje ubezpieczenie zdrowotne i prawo do korzystania z usług służby medycznej na tych samych prawach, co obywatel Danii. Po wystawieniu przez Urząd numeru CPR, osoba otrzymuje tzw. żółtą kartę ze swoim indywidualnym numerem CPR oraz danymi kontaktowymi do lekarza.

TAX karta

Aby móc pracować w Danii, aby pracodawca mógł widzieć dane o Tobie i wysłać Ci wypłatę musisz zarejestrować swoją TAX kartę. Można o nią aplikować na postawie tego formularza. Wypełnioną aplikacje wraz z kopią paszportu/dowodu osobistego i (jeśli trzeba) kopią aktu ślubu należy złożyć do biura Urzędu Podatkowego SKAT, gdzie zostanie wystawiona elektroniczna TAX karta.

 

System wymaga aby załatwiać według kolejności, najpierw pobyt, potem CPR a na końcu TAX kartę, ale

aby dostać pobyt trzeba mieć pracę, aby dostać pracę trzeba mieć nr CPR, a żeby mieć CPR trzeba mieć pobyt i koło się zamyka. Domyślam się, że osoba wyjeżdżająca za granicę nie ma ze sobą 60.000 dkk (wystarczające środki na utrzymanie się przez jakiś czas), no, bo skąd? Ja przyjeżdżając miałam ze sobą o wiele, wiele mniej. Wyjeżdża na zarobek, zacząć nowe życie, jakieś środki musi mieć, ale domyślam się, że kwota 34.000 zł jest dość wygórowana. Głowiłam się nad tym, jak tu ominąć ten proces, żeby uzyskać papiery. Podzwoniłam, popytałam i okazało się, że cały ten proces można zacząć od 'tyłka strony'. 

Jak to zrobić?

Przyjeżdżacie do Daniii w celu szukania pracy, rejestrujecie się na stronach z ofertami pracy, chodzicie pytacie i w końcu się udaje, ktoś chce Was zatrudnić, mimo, że nie macie jeszcze załatwionych papierów dostajecie okres próbny bądź od ręki umowę na stałe, nawet lepiej. Pracodawca wystawia poświadczenie, bądź wstępną umowę pracy, z którą udajecie się do najbliższego lokalu SKAT i wnioskujecie o wydanie TAX karty, jak to zrobić, wiecie z opisu powyżej. Przy aplikacji o TAX kartę automatycznie zostaje Wam nadany nr CPR, więc mamy dwa podpunkty z głowy. I zostaje tylko aplikowanie o pobyt, który zostanie rozpatrzony pozytywnie, ponieważ spełniacie warunki, aby go otrzymać. Czy to nie jest proste?! Wszystko odbywa się szybciej a pracodawca nic nie musi robić w waszej sprawie. Dostaje udostępnione drogą internetową Twoje informacje wraz z nr CPR, więc możecie śmiało załatwiać pobyt. 

Aby nie namieszać Wam w głowie, przedstawię Wam wszystko krok po kroku.

• Co załatwić? Krok po kroku

--> Przed przyjazdem do Danii sprawdź ważność paszportu/dowodu osobistego, jeśli wyjeżdżasz sam/sama ale zamierzasz potem ściągnąć rodzinę przygotuj także akt ślubu i akty urodzenia dzieci, zrób 4 zdjęcia paszportowe (swoje jak i męża/żony, dzieci) i przygotuj swoje CV w wersji po angielsku, pamiętaj, najważniejsze informacje umieść na początku czyli np. dane kontaktowe, krótki opis Twojej osoby, doświadczenie zawodowe, kursy/szkoły, praca w wolontariacie. Zamieść ogłoszenie na grupach polonii duńskiej na Facebooku i stronach polonii duńskiej (linki do różnych stron podam później), że szukasz pokoju/mieszkania z możliwością meldunku, będzie on potrzebny do umowy o pracę/przyznania cpr/pobytu. No i najważniejsze miej ze sobą środki na przeżycie 3 miesięcy, koszty wynajmu pokoju wahają się od 2.500 dkk do 4.00dkk, a mieszkania od 5.000 wzwyż, zależnie od dzielnicy/bliskości do centrum, więc warto na początek spróbować utrzymać się jak najtańszym kosztem.

  
Grupy Polonii Duńskiej na Facebooku (pisownia oryginalna), grup jest na pewno o wiele więcej, zależnie od regionów, ja podaje te w okolicach Kopenhagi:
- Polakker i Danmark (Polacy w Danii)
- tablica ogłoszeń kopenhaga
- ogłoszenia - Kopenhaga i okolice
- Polacy w Danii
- Kopenhaga Po Godzinach
- Accommodation in Denmark
- Studia w Danii
Strony internetowe Polonii Duńskiej:
- polonia.dk
- poloniainfo.dk
- polonia.net
- polonia.org

--> Przyjazd do Danii szukaj pracy, składaj CV drogą mailową, chodź, pytaj o możliwość pracy. Nie wiem czy powinnam o tym pisać, ale jak wszędzie za granicą jest możliwość znalezienia pracy ‘na czarno’ może to być jedna z opcji utrzymania się zanim znajdzie się już pracę stałą, legalną. Ogłoszenia o tego typu pracy znajdziecie na facebookowych grupach jak i na stronach polonii w Danii. Jak już uda Wam się znaleźć legalnego pracodawcę możecie załatwiać papiery w kolejności – Tax karta + CPR – meldunek – pobyt. Możliwość meldunku jest bardzo ważna, bo potwierdza Twoje zamieszkanie w Danii. Masz adres, który możesz podać przyszłemu pracodawcy i przy aplikowaniu o TAX kartę + CPR, po otrzymaniu TAX karty wraz z nr CPR musicie iść zameldować się na tym adresie w kommunie, co poraz kolejny potwierdza wasze zamieszkanie w kraju i myślę, że bez problemu, zostanie Wam przydzielony pobyt. Jak aplikować o TAX kartę + CPR i pobyt pisałam wyżej.

Jeśli zastanawiacie się nad wyjazdem do Danii powinniście też wiedzieć jak wygląda system pracy. Tygodniowo każdy pracujący w pełnej liczbie godzin, wypracowuje ich 37,  pracując od poniedziałku do piątku w godzinach między 6 rano a 18. Pracując legalnie w Danii, musicie odprowadzać podatki, jak już wiecie podatki są bardzo wysokie, procent naliczany jest w zależności od wynagrodzenia, wysokość podatku tego 'standardowego' to 36%, taki podatek płaci większość pracujących w Danii.  

Szukanie pracy drogą internetową:

- jobbank.dk

- jobindex.dk

- jobnet.dk

- workindenmark.dk

- imperial.org.pl

- pracadlapolakow.eu

- pracamoney.pl

- epracazagranica.pl

- poloniusz.pl

--> Kolejne kroki, jak najszybciej po otrzymaniu TAX karty z nr CPR zgłoście się do banku, w sprawie założenia konta, bez nr CPR jest to niestety niemożliwe. Aby pracodawca mógł wypłacić Wam zarobione pieniądze jest ono niezbędne, założenie go trwa 5 minut, lecz formalności, które ma bank w związku z otwarciem nowego konta bankowego trwają do 3 tyg, więc musicie zrobić to jak najszybciej po otrzymaniu CPR, chyba, że wolicie dłużej czekać na wypłatę. Bank bierze wszystkie Wasze dane i po około 2,5-3 tyg, może ciut wcześniej dostajecie potwierdzenie o koncie bankowym i kartę, a potem pin. 

Jak już udało Wam się załatwić wszelkie formalności, jeżeli mieszkanie/pokój, w którym mieszkacie nie odpowiada Wam, bądź chcecie mieć swoje mieszkanie lub/i myślicie o sprowadzeniu rodziny do Danii to możecie zapisać się do jednej/kilku spółdzielni mieszkaniowych. Okres oczekiwania jest różny w zależności od dzielnic i wielkości mieszkania, o jakie aplikujecie, okres wynosi od 1 miesiąca wzwyż. Możecie też szukać mieszkania na własną rękę i wynajmować od osoby prywatnej bądź firmy, która zajmuje się lokalami pod wynajem. Musicie jednak pamiętać, że wprowadzając się do mieszkania trzeba wpłacić depozyt, co jest równowartością 3miesięcznego czynszu + czynsz za miesiąc, w którym zaczynacie mieszkać, oraz to, że mieszkania są puste. Koszt wpisania na listę oczekującą na mieszkanie to koszt do ok. 400 kr na rok.

Spółdzielnie mieszkaniowe (okolice Kopenhagi):

- KAB 

- PAB 

- 3b 

- AAB 

- Vibo

- FSB 

  

Kolejna sprawa to samochód, na zagranicznych numerach rejestracyjnych można jeździć tylko do miesiąca czasu, pozwolenia na posiadanie samochodu na zagranicznych numerach mogą otrzymać tylko osoby, które będą mieszkać w Danii tylko na okres czasu do pół roku, a potem wyjeżdżają i osoby, które mieszkają w Danii a pracują za granicą i codziennie dojeżdżają. Posiadanie samochodu na zagranicznych numerach na okres stały jest niemożliwe. Nieopłacalne jest także przerejestrowywanie zagranicznego samochodu na numery duńskie, ponieważ SKAT wycenia Twój samochód w wartości rynkowej w Danii, bierze pod uwagę rocznik, markę, przebieg, wyposażenie i zabezpieczenie auta. Nie liczy się ile Ty zapłaciłeś/łaś za samochód, oni wyceniają go po wartości rynkowej jaka jest u nich. Na podstawie wartości auta naliczają 63% podatek, opłatę tą można zapłacić jednorazowo bądź kwartalnie. Podam Wam przykład takiego podatku rozłożonego na raty.

Przykład: cena rynkowa samochodu wynosi 80 tys. koron (45,2 tys. zł). 63 proc. tej wartości to 50,4 tys. koron (28,4 tys. zł).

Raty kwartalne:
Podatek 3 proc. od sumy naliczonego podatku
Dodatek 1,5 proc. z reszty salda
Depozyt 3 proc. + 1,5 proc. (tylko przy pierwszej racie)

I rata dla podatku w wysokości 50,4 tys. koron (28,4 tys. zł)
3 proc. od 50 400 koron = 1620 koron (915 zł)
1,5 proc. od 48 780 koron = 731,7 koron (413,4 zł)
3 proc. + 1,5 proc. (1,62 tys. koron + 731,7 koron) = 2,35 tys. koron (1,32 tys. zł)

Rata w I kwartale wynosi: 4703,4 koron
Raty w następnych kwartałach:
3 proc. od 50 400 koron = 1620 koron (915 zł)
1,5 proc. od 48 780 koron = 731 70 koron (413,4 zł)
Rata wynosi: 2351,7 koron (1328,7 tys. zł)

  

Więc jak sami widzicie, nie opłaca się w ogóle przerejestrowywać auta, bardziej opłacalne będzie sprzedanie go w Polsce i kupienie auta tutaj. Można za małe pieniądze kupić fajny, używany ale zadbany samochód i jeszcze zostaną Ci pieniądze ze sprzedaży, które można odłożyć, bądź mieć na życie czy wyposażenie mieszkania.

Każda osoba, która otrzymała pobyt w Danii i ma nr CPR ma prawo do darmowej 5 letniej nauki języka duńskiego, należy zgłosić się w tej sprawie do kommuny, w której się mieszka i ona, kieruje do szkoły językowej podlegającej kommunie. Należy pamiętać, że język duński uczony jest przez duńskiego nauczyciela i tłumaczony na angielski, w niektórych szkołach są utworzone polskie grupy wraz z polskim nauczycielem języka duńskiego. Jeżeli nie umie się języka angielskiego, warto zgłosić to już w kommunie, aby przydzielili Was do szkoły z polskimi grupami.

A kassa + związki, kolejna ważna rzecz. Jak już uda Wam się otrzymać legalną pracę, warto by, zapisać się do a-kassy jest to organizacja, która pomaga Wam w razie utraty pracy. Wygląda to tak, zapisujecie się do a kassy, płacicie co kwartał 1,300 kr, jako ubezpieczenie, że w razie utraty pracy, będziecie dostawać 80% swojej poprzedniej wypłaty, co miesiąc. Warunkiem otrzymywania tych pieniędzy jest przepracowane w pełnym wymiarze godzin - 1,924 godziny, czyli 1 rok pracy. W niepełnym wymiarze godzin, 1,258 godzin w przeciągu 3 lat. Wtedy w razie zwolnienia Was z pracy możecie przez okres 2 lat otrzymywać pieniądze w wysokości 80% swojej poprzedniej wypłaty. Bycie na A-kassie wiąże się z szukaniem pracy, chodzeniem na spotkania i rejestrowaniem się jako bezrobotny. A-kassa może wysyłać Was też na różnego rodzaju praktyki, mające na celu 'aktywowanie' Cię zawodowo. Jeżeli uda Wam się ponownie znaleźć pracę, pracując, dalej wyrabiacie sobie godziny w a kassie, więc jeżeli znowu po roku lub więcej (musi być wypracowanie 1,924 godziny), po raz kolejny stracicie pracę możecie znowu dostawać pieniądze z A-kassy. Warto by było także zapisać się do związków przy A-kassie, które w razie jakichkolwiek problemów w pracy, typu brak wypłaty, niewypłacanie feriepenge, brak lonów, oszukiwanie ze strony pracodawcy, pomogą Wam je rozwiązać. Koszta opłacania związków to ok. 300 kr, w każdych jest inna kwota, więc nie mogę podać Wam konkretnej. 

Wyszedł z tego bardzo, bardzo długi wpis, ale mam nadzieję, że choć trochę przybliżyłam Wam jak wygląda przyjazd do Danii 'w praktyce', nie zanudziłam Was kompletnie i daliście radę przebrnąć od początku do końca, jeśli macie bardziej szczegółowe pytania odnośnie kolejnych punktów, kroków, pytajcie śmiało w komentarzach. 

Jestem bardzo ciekawa, jak wygląda cały proces w innych krajach, też jest tyle załatwiania? 

Są tu czytelnicy mieszkający za granicą? Napiszcie jak to wygląda w innych krajach.

Miłego dnia,

Pat.

Ps. Napracowałam się przy tym wpisie i byłabym wdzięczna za lajki, udostępnianie wpisu na facebooku i przekazywanie go dalej, z góry dziękuje :)